Dưới đây là 50 trò chơi dân gian Việt Nam mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống, mà các khu vui chơi, các trường học có thể áp dụng cho các con chơi:
Trò chơi tập thể – vận động
Tên trò chơi | Dụng cụ | Cách chơi | Nguy cơ gặp phải | Số lượng bé có thể chơi | Độ tuổi phù hợp |
Kéo co |
Dây thừng dài, chắc chắn | Kéo co là một trò chơi dân gian quen thuộc, thường xuất hiện trong các dịp lễ hội, trường học và hoạt động vui chơi tập thể. Trò chơi này giúp rèn luyện thể lực, tăng tinh thần đồng đội và mang lại niềm vui cho người tham gia. Người chơi sẽ được chia thành hai đội, mỗi đội cầm một đầu dây thừng dài, ở giữa dây có buộc một lá cờ làm dấu mốc. Khi có hiệu lệnh, hai đội cùng dùng sức kéo dây về phía mình. Đội nào kéo được cờ về phía vạch của mình trước thì chiến thắng.
Trò chơi này phù hợp với trẻ từ 6 tuổi trở lên và có thể chơi theo nhóm từ 6 đến 20 người. Khi chơi, người tham gia cần chú ý giữ thăng bằng, tránh trượt ngã hoặc chấn thương do dây ma sát. Trước khi chơi, nên khởi động nhẹ và kiểm tra dây thừng để đảm bảo an toàn. Ngoài việc giúp rèn luyện thể lực, kéo co còn khuyến khích sự phối hợp nhịp nhàng và tinh thần gắn kết giữa các thành viên. Đây là một trò chơi đơn giản, dễ tổ chức nhưng luôn tạo ra không khí sôi động và hào hứng. |
Trượt ngã, dây đứt, chấn thương nhẹ | 6-20 bé | 6 tuổi trở lên |
Bịt mắt bắt dê | Khăn bịt mắt | Một bé bịt mắt phải bắt được bé khác. | Va chạm, té ngã | 5-10 bé | 5 tuổi trở lên |
Trốn tìm | Không cần dụng cụ | Một bé nhắm mắt đếm, các bé khác trốn, bé nào bị tìm thấy trước sẽ làm người đi tìm lượt sau. | Va chạm, trầy xước nhẹ | 3-10 bé | 4 tuổi trở lên |
Rồng rắn lên mây | Không cần dụng cụ | Một bé làm ‘thầy thuốc’, các bé còn lại nối đuôi nhau như con rồng di chuyển theo lời bài hát. | Ngã, va chạm | 5-15 bé | 4 tuổi trở lên |
Nhảy dây | Dây nhảy | Hai bé quay dây, các bé còn lại nhảy qua dây liên tục. | Vấp dây, trật chân | 3-6 bé | 5 tuổi trở lên |
Đánh đũa | Hai que đũa gỗ | Người chơi gõ hai que đũa vào nhau theo nhịp điệu. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 5 tuổi trở lên |
Nhảy lò cò | Không cần dụng cụ | Bé nhảy bằng một chân qua các ô vẽ trên đất. | Mất thăng bằng, té | 2-5 bé | 4 tuổi trở lên |
Đua thuyền trên cạn | Không cần dụng cụ | Các bé ngồi xuống đất, dùng tay kéo mình tiến về đích như chèo thuyền. | Va chạm, ngã | 4-8 bé | 5 tuổi trở lên |
Chọi gà | Không cần dụng cụ | Hai bé đứng bằng một chân, ai giữ thăng bằng lâu hơn là thắng. | Ngã, va chạm | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Đánh khăng | Một thanh gỗ dài, một thanh gỗ ngắn | Người chơi dùng thanh dài đánh bật thanh ngắn đi xa nhất có thể. | Thanh gỗ văng trúng người khác | 2-4 bé | 7 tuổi trở lên |
Ô ăn quan | Sỏi hoặc hạt | Chia sỏi vào các ô, đi theo quy tắc để thu về nhiều sỏi nhất. | Không có nguy cơ đáng kể | 2 bé | 6 tuổi trở lên |
Tập tầm vông | Không cần dụng cụ | Người chơi giấu một vật nhỏ trong tay và hỏi người khác đoán. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-5 bé | 5 tuổi trở lên |
Mèo đuổi chuột | Không cần dụng cụ | Va chạm, té ngã | 6-12 bé | 5 tuổi trở lên | |
Chi chi chành chành | Không cần dụng cụ | Người chơi hát bài hát và cùng nhau làm động tác theo lời. | Không có nguy cơ đáng kể | 3-6 bé | 4 tuổi trở lên |
Tay trắng tay đen | Không cần dụng cụ | Người chơi dùng tay để đoán đúng hoặc sai theo quy tắc. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-4 bé | 5 tuổi trở lên |
Cua cắp | Không cần dụng cụ | Người chơi ngồi xổm và di chuyển ngang như cua để đuổi bắt nhau. | Ngã, va chạm | 4-8 bé | 5 tuổi trở lên |
Lộn cầu vồng | Không cần dụng cụ | Người chơi đứng chụm tay nhau, bé nhảy lộn qua tay bạn chơi. | Ngã, trật chân | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Nu na nu nống | Không cần dụng cụ | Các bé ngồi thành vòng tròn và đọc bài đồng dao. | Không có nguy cơ đáng kể | 3-10 bé | 4 tuổi trở lên |
Lùa vịt vào chuồng | Không cần dụng cụ | Người chơi phải dẫn các bé (đóng vai vịt) vào khu vực chuồng. | Không có nguy cơ đáng kể | 4-8 bé | 5 tuổi trở lên |
Ném vòng cổ chai | Vòng nhựa, chai nhựa | Người chơi đứng cách xa ném vòng vào cổ chai. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 5 tuổi trở lên |
Bắn bi | Bi thủy tinh | Người chơi dùng tay búng bi vào hố đất hoặc bi đối phương để thắng. | Va chạm nhẹ | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Đánh đáo | Các miếng đáo bằng bìa hoặc nhựa | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên | |
Chạy tiếp sức bằng thìa | Thìa và bóng nhỏ | Người chơi ngậm thìa có bóng, chạy tiếp sức mà không làm rơi bóng. | Rơi bóng, té ngã | 4-10 bé | 6 tuổi trở lên |
Búng thun | Dây thun | Người chơi búng dây thun để hạ gục thun của đối thủ. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Đánh chuyền | Que chuyền và bóng nhỏ | Người chơi tung bóng và nhặt que theo nhịp. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Chọi cỏ | Cọng cỏ dai | Người chơi đấu cỏ bằng cách kéo cọng cỏ đối thủ đứt trước. | Không có nguy cơ đáng kể | 2 bé | 5 tuổi trở lên |
Thảy gạch | Viên gạch nhỏ | Người chơi thảy gạch lên mu bàn tay và tung hứng. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Tung còn | Quả còn, dây | Người chơi ném quả còn qua vòng cao. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Leo cột mỡ | Cột tre bôi mỡ | Người chơi cố leo lên đỉnh cột để lấy phần thưởng. | Trượt ngã | 4-10 bé | 7 tuổi trở lên |
Đánh quay | Quay gỗ, dây quay | Người chơi dùng dây quấn quanh con quay và ném xuống đất để quay lâu nhất. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Chơi cờ gánh | Bàn cờ và quân cờ | Người chơi di chuyển quân cờ theo quy tắc để bắt hết quân đối thủ. | Không có nguy cơ đáng kể | 2 bé | 7 tuổi trở lên |
Chơi cờ tướng | Bàn cờ tướng | Người chơi sử dụng chiến thuật để chiếu bí tướng đối phương. | Không có nguy cơ đáng kể | 2 bé | 8 tuổi trở lên |
Chơi cờ vây | Bàn cờ vây | Người chơi đặt quân cờ để kiểm soát nhiều lãnh thổ nhất. | Không có nguy cơ đáng kể | 2 bé | 8 tuổi trở lên |
Chơi cờ cá ngựa | Bàn cờ cá ngựa | Người chơi đổ xúc xắc để di chuyển quân về đích trước tiên. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Chơi cờ chém | Bàn cờ và quân cờ | Người chơi di chuyển cờ theo quy tắc để chiếm quân đối thủ. | Không có nguy cơ đáng kể | 2 bé | 6 tuổi trở lên |
Chơi bài chòi | Bộ bài chòi | Người chơi nghe hô bài, nếu trùng bài của mình thì giành chiến thắng. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 8 tuổi trở lên |
Chơi bầu cua cá cọp | Bàn chơi bầu cua | Người chơi đặt cược vào con vật dự đoán sẽ xuất hiện khi lắc xúc xắc. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Đố vui dân gian | Không cần dụng cụ | Người chơi đặt câu đố và người khác trả lời. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Đọc thơ đối đáp | Không cần dụng cụ | Người chơi đọc thơ đối đáp theo vần. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-4 bé | 7 tuổi trở lên |
Chơi đoán ô chữ | Giấy bút hoặc bảng | Người chơi đoán từ theo gợi ý. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Cưỡi trâu thi đấu | Trâu | Người chơi cưỡi trâu đua về đích. | Ngã khỏi trâu | 2-4 bé | 10 tuổi trở lên |
Thả diều | Diều và dây diều | Người chơi điều chỉnh dây để diều bay cao. | Dây diều mắc vào vật khác | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Lùa vịt qua cầu khỉ | Không cần dụng cụ | Người chơi dẫn vịt đi qua cầu treo. | Ngã khỏi cầu | 2-4 bé | 7 tuổi trở lên |
Trồng nụ trồng hoa | Không cần dụng cụ | Người chơi ngồi thành vòng tròn và hát. | Không có nguy cơ đáng kể | 4-10 bé | 5 tuổi trở lên |
Đi cà kheo | Cà kheo gỗ | Người chơi đi trên cà kheo về đích trước. | Mất thăng bằng, ngã | 2-4 bé | 7 tuổi trở lên |
Thổi cơm thi | Nồi, bếp củi | Người chơi nhóm bếp nấu cơm nhanh nhất. | Bỏng do lửa | 4-8 bé | 8 tuổi trở lên |
Đập niêu đất | Niêu đất, bịt mắt | Người chơi bịt mắt dùng gậy đập vỡ niêu. | Gậy đập nhầm vào người khác | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Đi qua cầu treo | Cầu khỉ | Người chơi đi qua cầu treo mà không ngã. | Ngã khỏi cầu | 2-4 bé | 6 tuổi trở lên |
Bắt cá tay không | Không cần dụng cụ | Người chơi xuống suối hoặc ao bắt cá bằng tay. | Trượt ngã | 2-6 bé | 6 tuổi trở lên |
Xay lúa giã gạo | Cối xay lúa | Người chơi cùng nhau xay lúa hoặc giã gạo. | Không có nguy cơ đáng kể | 2-6 bé | 7 tuổi trở lên |
Bịt mắt bắt dê
Bịt mắt bắt dê là một trò chơi dân gian vui nhộn, thường được trẻ em chơi theo nhóm từ 5 đến 10 người. Trò chơi này không chỉ mang lại tiếng cười mà còn giúp rèn luyện kỹ năng phán đoán, di chuyển linh hoạt và tăng sự gắn kết giữa các bé.
Cách chơi rất đơn giản: một bé sẽ được chọn làm “người bịt mắt” và được bịt kín mắt bằng một chiếc khăn hoặc vải. Các bé còn lại đóng vai “dê” và chạy xung quanh người bịt mắt, vừa chạy vừa tạo âm thanh để đánh lạc hướng. Nhiệm vụ của người bịt mắt là lắng nghe và cố gắng chạm vào một bé trong nhóm. Khi bắt được ai, người bị bắt sẽ trở thành người bịt mắt cho lượt chơi tiếp theo.
Trò chơi này giúp trẻ rèn luyện khả năng cảm nhận không gian và phản xạ nhanh nhạy. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, cần chọn khu vực chơi rộng rãi, tránh các chướng ngại vật có thể gây vấp ngã. Đây là trò chơi đơn giản, dễ tổ chức nhưng luôn tạo được không khí hào hứng và vui vẻ cho trẻ em.
Trốn tìm
Rồng rắn lên mây
Nhảy dây
Đánh đũa
Nhảy lò cò
Đua thuyền trên cạn
Chọi gà (phiên bản trẻ con)
Đánh khăng
Đánh khăng là một trò chơi dân gian phổ biến ở vùng quê Việt Nam, thường được trẻ em chơi ngoài sân hoặc bãi đất trống. Trò chơi này không cần dụng cụ cầu kỳ, chỉ cần một thanh gỗ dài khoảng 50cm (gọi là “gậy mẹ”) và một thanh gỗ nhỏ hơn, dài khoảng 10-15cm (gọi là “khăng”). Người chơi dùng “gậy mẹ” để đánh bật “khăng” ra xa theo những cách khác nhau.
Cách chơi khá đơn giản nhưng đòi hỏi sự khéo léo và chính xác. Người chơi đặt khăng lên một hố nhỏ hoặc hai viên gạch, sau đó dùng gậy mẹ hất khăng lên không trung rồi đập mạnh để khăng bay xa. Khoảng cách khăng bay được sẽ quyết định số điểm của người chơi. Nếu đối thủ bắt được khăng trước khi nó rơi xuống đất, người đánh sẽ bị loại hoặc mất lượt.
Trò chơi này giúp trẻ rèn luyện phản xạ nhanh, khả năng ước lượng khoảng cách và phối hợp tay mắt tốt hơn. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, cần chơi ở không gian rộng rãi, tránh đánh khăng về phía người khác. Đây là một trò chơi thú vị, đầy kịch tính và mang đến nhiều niềm vui cho trẻ em.
Trò chơi dân gian mang tính nghệ thuật
Ô ăn quan
Ô ăn quan là một trò chơi dân gian Việt Nam phổ biến, thường được chơi bởi trẻ em ở nhiều vùng miền. Trò chơi không chỉ mang tính giải trí mà còn giúp rèn luyện tư duy logic và khả năng tính toán nhanh. Để chơi, người ta vẽ một bàn chơi hình chữ nhật trên mặt đất hoặc dùng bàn gỗ có sẵn, chia thành 10 ô nhỏ đối diện nhau và hai ô lớn ở hai đầu, gọi là “ô quan”. Mỗi ô nhỏ chứa 5 viên sỏi hoặc hạt, còn ô quan chứa nhiều hơn.
Hai người chơi lần lượt bốc sỏi từ một ô bất kỳ bên phía mình rồi rải từng viên vào các ô kế tiếp theo chiều kim đồng hồ. Khi rải hết, nếu ô tiếp theo có sỏi, người chơi tiếp tục bốc và rải. Nếu gặp ô trống sau một ô có sỏi, họ được ăn hết số sỏi trong ô đó. Trò chơi kết thúc khi cả hai ô quan đều trống, ai thu được nhiều sỏi hơn sẽ thắng.
Ô ăn quan không đòi hỏi sức mạnh mà yêu cầu sự tính toán khéo léo để giành lợi thế. Trò chơi này giúp trẻ rèn luyện tư duy chiến thuật, kiên nhẫn và khả năng đưa ra quyết định thông minh.
Tập tầm vông
Mèo đuổi chuột
Mèo đuổi chuột là một trò chơi dân gian vui nhộn, thường được trẻ em chơi theo nhóm từ 6 đến 12 người. Trò chơi này giúp rèn luyện phản xạ nhanh nhẹn, tinh thần đồng đội và tạo sự gắn kết giữa các bé. Không cần dụng cụ, chỉ cần một khoảng sân rộng hoặc một không gian thoáng để chơi an toàn.
Cách chơi rất đơn giản: một bé đóng vai mèo, một bé đóng vai chuột, còn các bé khác đứng thành vòng tròn, nắm tay nhau tạo thành “nhà”. Khi bắt đầu, chuột chạy quanh vòng tròn để tìm cách tránh bị mèo bắt. Mèo phải chạy theo chuột và cố gắng chạm vào chuột để bắt. Chuột có thể chạy vào vòng tròn để được bảo vệ, nhưng nếu chuột vào, mèo cũng có quyền vào theo. Nếu mèo bắt được chuột, hai bé sẽ đổi vai trò và trò chơi tiếp tục.
Trò chơi này không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp trẻ phát triển thể chất, rèn luyện khả năng chạy nhanh và né tránh linh hoạt. Tuy nhiên, khi chơi cần chú ý tránh va chạm mạnh hoặc vấp ngã để đảm bảo an toàn.
Chi chi chành chành
Tay trắng tay đen
Cua cắp
Lộn cầu vồng
Nu na nu nống
Lùa vịt vào chuồng
Ném vòng cổ chai
Trò chơi vận động mang tính thi đấu
Bắn bi
Đánh đáo
Đánh đáo là một trò chơi dân gian phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt được trẻ em yêu thích vì tính cạnh tranh và khéo léo. Trò chơi này thường được chơi trên nền đất bằng phẳng, sử dụng những miếng đáo làm từ bìa cứng, vỏ lon hoặc nhựa dày.
Cách chơi rất đơn giản nhưng đòi hỏi kỹ thuật. Mỗi người chơi sẽ có một số lượng đáo nhất định. Một vòng tròn hoặc một ô vuông nhỏ được vẽ trên đất để đặt các miếng đáo vào đó. Người chơi sẽ đứng ở một khoảng cách nhất định và dùng một miếng đáo khác để búng vào những miếng đáo trong ô. Nếu búng trúng và làm văng đáo ra khỏi ranh giới, người chơi sẽ giành được viên đáo đó.
Trò chơi này không chỉ rèn luyện sự khéo léo của đôi tay mà còn giúp trẻ tính toán góc búng, lực tay và chiến thuật để có thể thắng nhiều nhất. Đánh đáo có thể chơi theo cá nhân hoặc theo nhóm, tạo không khí vui vẻ và đầy kịch tính. Để đảm bảo an toàn, cần chơi ở nơi không có vật cản nguy hiểm để tránh té ngã hoặc búng đáo trúng người khác.
Chạy tiếp sức bằng thìa (hay chạy cờ lau tập trận)
Búng thun (búng dây chun)
Đánh chuyền
Chọi cỏ
Thảy gạch
Tung còn
Leo cột mỡ
Leo cột mỡ là một trò chơi dân gian truyền thống của Việt Nam, thường xuất hiện trong các lễ hội làng hoặc các sự kiện vui chơi cộng đồng. Trò chơi này mang tính thách thức cao, đòi hỏi người chơi có sức khỏe, sự dẻo dai và khéo léo để chinh phục cột mỡ và giành phần thưởng.
Trò chơi sử dụng một cây cột tre hoặc gỗ cao khoảng 5 – 8 mét, được bôi mỡ hoặc dầu trơn để tăng độ khó. Trên đỉnh cột sẽ treo phần thưởng như tiền, bánh kẹo hoặc quà tặng hấp dẫn. Người chơi sẽ lần lượt leo lên cột bằng tay không, cố gắng bám chắc và trèo lên đến đỉnh để lấy phần thưởng.
Do bề mặt cột rất trơn, người chơi thường bị trượt xuống nhiều lần trước khi thành công. Một số người có chiến thuật kết hợp teamwork, như người dưới làm bệ đỡ để người trên có thể leo lên cao hơn. Trò chơi không chỉ mang lại tiếng cười, sự sôi động mà còn thể hiện tinh thần kiên trì, quyết tâm của người chơi.
Vì có nguy cơ té ngã, trò chơi này thường được tổ chức ở nơi có bãi cát hoặc thảm mềm phía dưới để đảm bảo an toàn. Đây là một trong những trò chơi dân gian hấp dẫn nhất, thu hút cả người chơi lẫn khán giả cổ vũ nhiệt tình.
Đánh quay (con quay, cù quay)
Trò chơi trí tuệ – chiến thuật
Chơi cờ gánh
Chơi cờ tướng
Chơi cờ vây
Chơi cờ cá ngựa (biến thể dân gian)
Chơi cờ chém
Chơi bài chòi (trò chơi kết hợp âm nhạc dân gian miền Trung)
Chơi bầu cua cá cọp (trò chơi ngày Tết)
Đố vui dân gian
Đọc thơ đối đáp
Chơi đoán ô chữ (dạng đố chữ bằng ca dao, tục ngữ)
Trò chơi gắn liền với đời sống nông thôn
Cưỡi trâu thi đấu
Thả diều
Lùa vịt qua cầu khỉ
Trồng nụ trồng hoa
Đi cà kheo
Thổi cơm thi
Đập niêu đất
Đi qua cầu treo (cầu khỉ)
Bắt cá tay không
Xay lúa giã gạo (trò chơi mô phỏng lao động nông thôn)
Những trò chơi dân gian này không chỉ mang tính giải trí mà còn giúp gắn kết cộng đồng, rèn luyện sức khỏe và lưu giữ văn hóa Việt Nam.
Có thể bạn quan tâm